Өбугэ саҕаттан от – мас өҕөрөр, аар айылҕа саҥалыы тиллэр, ас – уөл дэлэйэр, ураты дьикти кэмигэр самаан сайыны көрсө, чээлэй күөххэ үктэнэн үрүн айыыларга сүгүрүйэр улахан түһүлгэ – ыһыах бырааһынньыга буолар. Бу улуукан күҥҥэ тоҕуоруһа мустан ас арааһын астаан ыалдьыттары күндүлээн – маанылаан көрсөллөр. Биьиги өбүгэлэрбит үс сүүс араас суол аһы астаналлара биллэр. Ол курдук үрүҥ үүт ас, сыалаах эт ас, балык, көтөртөн – сүүрэртэн ас арааһа, хааһылар, бурдук ас, үөрэ, тар утахтар араастара бааллар.
Киһини аматытар, чөлүн бөҕөргөтөр, куһаҕан дьайа суох, үрүҥ тыынныыр аһы айыы аһа дииллэр. Чинчийээччилэр суруйалларынан, хас биирдии ас иччилээх. Ол иһин ыраас тыыннаах, хоммотох аһы сиэҥ диэн субэлииллэр.
Киһи этигэр сиинигэр, доруобуйатыгар туох хайдах аһылыгы сиирэ – аһыыра олус суолталаах уонна улаханнык дьайар. Тулалыыр айылҕаҕа үөскүүр уонна үүнэр аһылыктар киһи этигэр – сиинигэр ордук иҥэмтиэлээхтэр. Итини тэҥэ уһун уйэтин тухары ханнык аһылыгы аһыырга үөрэммитэ эмиэ улахан оруолу ылар. Организмыгар ханнык вещество тиийбэтинэн аһылыктанар. Ол иһин ол дойдуга үөскээбит киһи ити сылгы, сүөһү этин сиэтэҕинэ, үүтүн истэҕинэ, айылҕалыын алтыспыкка тэҥнэһэр, күүһэ-уоҕа эбиллэр, сэниэлэнэр.
Киһи доруобуйатын туругун 60-70% тугу аһыырыттан улахан тутулуктаах диэн учуонайдар бэлиэтииллэр. Кэнники кэмҥэ дьон аһыыр аһылыктарын чинчийээччилэр араас суол астары тус-туһунан наардаан аһаатахха, киһиэхэ ас иҥэмтэтэ уонна туһата улаатар диэн этэллэр. Кинилэр ити арыйыыларын, киһи иһэ-үөһэ аһы буһарарга аналлаах үлэлэрин дириҥник чинчийэн үөрэтэннэр олохтоохтук дакаастаан эрэллэр. Дьон аһыыр астарын ханнык төрүккэ олоҕурбуттарыттан көрөн маннык түөрт суол көрүҥҥэ араартыахха сөп:
Ити курдук аһылыгы үөрэтэр наука дьоно бу курдук тус-туһунан терүккэ олоҕурбут астары бэйэ-бэйэлэрин кытта букатын булкуйбакка эрэ аһаатахха, ас киһиэхэ ордук туһалаах уонна иҥэмтэлээх буолар диэн дакаастыыллар. Биһиги, кинилэр ити арыйыыларыгар себулэьэн, тус-туһунан төрүттээх астары киһи иһэ-үөһэ буһаран туһаҕа таһаарарыгар эмиэ тус-туһунан ферменнэри туһанар эбит диэн өйдөөтүбүт. Маннык аһааһын саҥа көрүҥүн дьон бары туһаннахтарына, сорох ис-үөс ыарыылара көҕүрүөхтэрин сөп эбит диэн баҕа санаалаахпыт.
Астаабыт аскыт амтаннаах буоллун, оҥорбут аскыт тотоойу буоллун диэн ал5ыыбыт!
Сахалыы төрүт астарбыт туһунан араас кинигэлэри кинигэ маҕаһыыннарыгар ол эбэтэр биьиги библиотекаларбытыгар булан ааҕыаххытын сеп.
«Якутская кухня»
Предлагаемое вашему вниманию пособие по кулинарии демонстрирует пошаговое приготовление блюд якутской кухни, а также знакомит с первичной обработкой продуктов. Богатый иллюстративный материал окажет большую помощь учителям технологии, начинающим хозяйкам и всем любителям якутской национальной кухни.
Якутская кухня / [сост.: М. И. Трифонова, Ю. С. Никитина]. - Якутск : Бичик, 2009. - 56 с. : ил. ; 22 см. - (Кухня народов Сибири и Дальнего Востока).
Тарбахов И. И. «Өбүгэ алгыстаах аһа»
Перед вами книга известного мастера-повара И. И. Тарбахова, приуроченная к его 65-летней юбилейной дате. Данная книга является творческим отчетом человека, личности, который сохранил, обогатил и поднял на международный уровень часть нашей национальной культуры. С этой целью в книгу отдельной частью вошли воспоминания о своем жизненном пути, о встречах с общественными, политическими деятелями, известными людьми, размышления о национальной культуре и кухне народа саха
Тарбахов, Иннокентий Иннокентьевич (1944). Өбүгэ алгыстаах аһа / Иннокентий Тарбахов ; [гл. ред. Т. Галактионова ; лит. ред., пер. Е.Н. Баишева]. - Дьокуускай : Көмүөл, 2009. - 215, [3] с. : ил. ; 30 см.
Николаев С. И. «Пища якутов»
Книга была завершена в 1982 году. В ней подробно изложена традиционная пища якутов. В монографии читатель узнает об обычаях, обрядах, традициях якутов при добыче, приготовлении и приеме пищи. Якутская кухня сопоставляется и сравнивается с кухней народов Севера, Сибири, Дальнего Востока, Средней Азии, Казахстана, Поволжья и Горного Алтая.
Николаев, Семен Иванович (1923-2004). Пища якутов : (в свете соседних культур) / Сомоготто. - Якутск : Якутский край, 2010. – 165 с. ; 30 см.
Сивцева М. «Оҕо ас астыыр кинигэтэ»
Кинигэҕэ оҕо астыан сөптөөх бүлүүдэлэрин ырысыаптара киирдилэр. Өйдөнүмтүө буоллун диэн хас биирдии ырысыап хаамыыта хаартыскаларынан бэрилиннэ. Кинигэ оҕо кыра эрдэҕиттэн ас астыыр ускуустуба умсугутар эйгэтин кэрэхсииригэр ананар.
Сивцева, Миролюбовь. Оҕо ас астыыр кинигэтэ : [оскуола алын уонна орто суhуох кылааhын оҕолоругар] / Миролюбовь Сивцева ; [Анна Сивцева ойуулара]. - Дьокуускай : Бичик, 2017. - 83, [1] с. : цв. ил. ; 21 см.
Блюда из ягод Якутии
Эта уникальная книга содержит практические советы, которые позволят вам легко научиться готовить блюда из дикорастущих ягод.
Удобный формат, оригинальный дизайн, доступность рецептов и пошаговая инструкция приготовления блюд являются основными ее достоинствами. Раскладывая заднюю обложку книги, превращаем в книжку-домик на подставке и каждый рецепт перед глазами, а страницы, скрепленные спиралью, легко перелистываются.
Блюда из ягод Якутии [Текст] / Марианна Трифонова. - Якутск : Бичик, 2014. - 62, [2] с. - (Кухни народов Сибири и Дальнего Востока). - Библиогр.: с. 64. - ISBN 978-5-7696-4537-2 (в пер.): Б. ц.
Тарбахов И. И. «Сандалы народов Якутии»
Известный мастер-повар РФ И. Тарбахов представляет рецепты традиционных блюд якутской национальной кухни для ежедневного приготовления. Каждый рецепт сопровождается цветными фотографиями и пошаговой инструкцией. Красочно иллюстрированная книга поможет пропаганде и популяризации якутской кухни, а ценителям здоровой и экологически чистой пищи - приобщиться к искусству приготовления якутских блюд
Тарбахов, Иннокентий Иннокентьевич (1944). Сандалы народов Якутии / Иннокентий Тарбахов ; [фот. М. С. Васильевой, О. С. Николаева, П. С. Оконешникова]. - Якутск : Бичик, 2011. - 64, [6] с. : цв. ил. ; 21 см. - (Кухни народов Сибири и Дальнего Востока).
«Якутские блюда и не только...»
Якутия – самый большой регион России-по праву может гордиться своими традициями и культурой. Кухня народа саха издавна высоко ценится самыми взыскательными гурманами. Изумительные деликатесы из свежей северной рыбы и мяса, питательные молочные блюда, напитки и варенья из диких ягод, аппетитные закуски и десерты - удивительно вкусные, сытные, полезные и простые в исполнении- настоящий праздник вкуса. Помимо традиционных блюд, снискавших безусловную любовь жителей и гостей республики, в книгу вошли рецепты современных блюд, пользующихся большой популярностью у хозяек.
Якутские блюда и не только... / [сост. Н. В. Оконешникова]. - Якутск : Бичик, 2018. - 48 с. : цв. ил. ; 19 см. - (Традиционные и современные рецепты).
Лихоманова О. С. «Любимые рецепты якутской кухни от Ольги Лихомановой»
Национальная кухня и национальные блюда - это многовековые традиции, которыми дорожит любой человек, сохраняя все секреты и передавая их из поколения в поколение. В красочном издании "Любимые рецепты якутской кухни от Ольги Лихомановой" собраны традиционные рецепты очень простых в приготовлении. Якутские блюда отличаются простотой и доступностью, абсолютно здоровые, вкусные и питательны. Брошюра послужит хорошим подспорьем для молодых хозяек, которые не прочь порадовать своих домашних и гостей вкусными яствами якутской кухни.
Лихоманова, Ольга Сергеевна. Любимые рецепты якутской кухни от Ольги Лихомановой. - Якутск : Медиа-холдинг Якутия, 2016. - 31 с. : цв. ил. ; 21 см.
Е.Ф. Кузьмина «Саха төрүт аһа – үөлэ»
Первопричиной всех болезней, считает автор, исчезновение из нашего повседневного рациона исконно национальных блюд. Только потребление экологически чистых продуктов и национальных блюд поможет сохранить здоровье. В данной книге собраны рецепты якутских национальных блюд, методы хранения разных продуктов, даны некоторые лекарственные травы, используемые в пище.
Кузьмина, Елена Филимоновна (1948). Саха төрүт аһа-үөлэ : рецептэр, тума, сүбэ- ама / Е. Ф. Кузьмина ; [И. И. Петров хаартыскаҕа түһэриилэрэ]. - Дьокуускай : Бичик, 2006. - 172, [2] с.
