...Уол дьонтон – эн бастыҥ уолаҥҥын,
Сахаттан – эн чулуу сахаҕын,
Киһиттэн – эн кэрэ киһигин.
Эн аатыҥ – норуоппут суобаһа,
Олоҕуҥ – олохпут сулуһа.
Мин тимир көлүөнэм чулуута
Эн буоллуҥ, Баатара оҕото...
Леонид Попов
«Ырыа буолбут олох»
Аҕа дойду Улуу сэриитигэр олохторун толук уурбут буойуннар хорсун-хоодуот быһыыларыгар сүгүрүйэн дойдуга Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сыла биллэриллибитэ. Бу сыл чэрчитинэн муус устар 26 күнүгэр Бүтүн Арассыыйа үрдүнэн 14-с төгүлүн «Библиотүүн-2025» аахсыйа-тэрээһин «Бэйэбит дьоруойдарбыт» («СВОи герои») диэн тиэмэҕэ ыытылынна.
В. Г. Белинскэй аатынан Кыраайы үөрэтэр библиотека аахсыйаҕа кыттыһан, Өрөспүүбүлүкэ бар дьонун киэн туттуута, Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии кэмигэр сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун үрдүк аатын ылбыт, Саха сирин, биир дойдулаахтарын албан аатырдыбыт, суон сураҕырдыбыт саллаат – Федор Кузьмич Попов туһунан, кини хорсун быһыытыгар сүгүрүйэр бэрт сэргэх тэрээһини иилээн-саҕалаан ыытта. Тэрээһин сэбиэскэй буойун, саха уола, Баатара ыччата Федор Кузьмич Попов үрдүк аатын кэриэстээн биир мүнүүтэлээх иһийэн турууттан саҕаланна.
Ыҥырыылаах ыалдьыттарынан дьоруой хаан-уруу аймаҕа Николай Петрович Попов, Иннокентий Петрович Лебедев, Владимир Кимович Яковлев буоллулар. Николай Петрович Попов өр сылларга муспут, хомуйбут информациятын, ким Баатараттан Федор Попов аатынан тааҥка тутуутугар этии киллэрбитин, хас тааҥканы анаан биэрбиттэрин, кимнээх кини аатын үйэтитиигэ үлэлээбиттэрин, хайа сиргэ-уокка Федор Попов аатынан уулусса баарын уонна пааматынньыктар тустарынан олус интэриэһинэйдик кэпсээтэ. Онтон салгыы дьоруойбут көмүс үҥуоҕа көмүллэ сытар Белоруссия Гомельскай уобалаһын Лоевскай оройуонун Деражичи бөһүөлэгэр Саха сирин делегациятын ахсааныгар киирэн, барса сылдьыбыт ыалдьыттарбыт — Иннокентий Петрович Лебедев, Владимир Кимович Яковлев, кинилэри хайдах көрсүбүттэрин, ханна сылдьыбыттарын, дьоруой уҥуоҕар сибэкки дьөрбөтүн уурбуттарын туһунан кэпсээтилэр, олохторугар биир умнуллубат түгэн курдук саныылларын туһунан сиһилии сырдаттылар.
Тэрээһин биир ураты өрүтүнэн Федор Кузьмич Попов биир дойдулаахтарын, Мэҥэ-Хаҥалас Баатаратын кытта аныгы үйэ ситиминэн быһа холбонон, түмэл салайааччыта Альбина Егоровна Ходулова уонна кадетскай кылаас үөрэнээччитэ Георгий Новиков дьоруой олорон ааспыт олоҕун туһунан уонна дойдутугар баар пааматынньыгы көрдөрөн кэпсээтилэр.
Дьоруой сырдык аата Москваҕа баар Сэбиэскэй Сойуус дьоруойдарын түмэлигэр өйдөбүнньүккэ саамай көстөр сиргэ суруллан турарын уонна ону эбии матырыйаалынан хааччыйбытын туһунан Дьокуускай куорат 20-с №-дээх оскуолатын история учуутала Василий Алексеевич Алексеев кэпсээтэ.
Тэрээһин кэмигэр Федор Кузьмич Попов аатынан 8 кылаастаах оскуоланы 1965 сыллаахха бүтэрбит, бэһискэ үөрэнэ сылдьан Дьоруой паартатыгар олорон үөрэммит, Дьоруой Попов аатынан пионерскай дружина советын бэрэссэдээтэлэ, ветеран учуутал Елена Петровна Прокопьева кэпсэтиигэ кыттыста.
Анал байыаннай дьайыыга баҕа өттүнэн баран сырдык тыынын толук уурбут хорсун буойун Владислав Эдуардович Тарабукин ийэтэ Людмила Петровна Тарабукина Федор Кузьмич Попов аатынан бэлиэ биэрбиттэрин ахтан, уолун сырдык аатын кэриэстээн ааста.
Дьокуускай куорат 38-с №-дээх оскуола 7-8-с кылааһын үөрэнээччилэрэ дьоруойга анаммыт хоһооннору дорҕоонноохтук аахтылар. Тэрээһин Илья Чаҕылҕан тылларыгар «Герой туһунан ырыа» ырыанан түмүктэннэ.
Библиотека үлэһиттэрэ «Сахалартан бастакы – Федор Кузьмич Попов» диэн тэрийбит кинигэ быыстапкаларын туһунан кэпсээтилэр, хас биирдии ыалдьыкка кинигэ закладкатын бэлэх ууннулар.
Санатар эбит буоллахха, В. Г. Белинскэй аатынан Кыраайы үөрэтэр библиотека Федор Кузьмич Попов аатынан уулуссаҕа 18 №-дээх дьиэҕэ турар, 2002 сыллаахха ыам ыйын 7 күнүгэр Эдуард Романов оҥорбут өйдөбүнньүк бэлиэтэ мемориальнай дуоска бу дьиэҕэ баар. Аны бу сыл ыам ыйын 8 күнүгэр библиотека тэлгэһэтигэр Федор Кузьмич Попов аатынан сквер арыллыахтаах. Онон биһиги библиотека Дьоруойу кытта сибээстээхпитинэн киэн туттабыт.
Күн-дьыл аастаҕын аайы уоттаах сэрии дуораана ырааттар ыраатан иһэр. Дьоллоох олохпут туһугар сырдык тыынын толук уурбут, сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун Федор Кузьмич Попов албан аата-суола, эр хорсун санаата үйэлэр тухары эдэр көлүөнэҕэ холобур, сирдьит сулус буолуохтун!
